آموزش گام به گام تحلیل تکنیکال — مقدماتی تا پیشرفته
آموزش تحلیل تکنیکال گام بسیار ضروری برای موفقیت در بازارهایی مثل بورس، Forex و Crypto است. در واقع تحلیل تکنیکال، زبان تمام بازارهای مالی مبتنی بر عرضه و تقاضا مثل بورس، فارکس، طلا، دلار، مسکن و ارزهای دیجیتال است و با اموزش آن می‌توانید از زمان سبقت بگیرید و یک گام جلوتر از آن حرکت کنید.
تحلیل تکنیکال چیست؟
بطور خلاصه هنر تحلیل تکنیکال به معنی “پیش‌بینی قیمت‌ها با استفاده از تحلیل نمودار قیمت در گذشته” است. تمامی پایه و اساس مباحث منطقی و فلسفی تحلیل تکنیکال در سه اصل ابتدایی اما مهم و کاربردی خلاصه میشود:
- همه چیز در قیمت لحاظ شده است: در واقع تکنیکالیست‌ها معتقدند که قیمت سهام، منعکس‌کننده تمام فاکتورهای تاثیرگذار روی سهام است. به این معنی که فاکتورهایی مثل تحلیل بنیادی، شرایط اقتصادی خرد و کلان، روانشناسی بازار، اخبار و غیره جدای از قیمت نیستند. در واقع تغییرات قیمت در آینده نتیجه تاثیر مستقیم تمامی این فاکتورها است. بنابراین تحلیل قیمت‌ها، تمام آن چیزی است که برای واکاوی آینده یک بازار مالی نیاز داریم.
- حرکت قیمت‌ها بر اساس روندها است: قیمت‌ها تمایلی به تغییر روند خود ندارد در واقع قیمت دوست دارد روند قبلی خود را حفظ کند. روند فعلی قیمت تا زمان اعمال یک فاکتور خارجی بازدارنده پابرجا می‌ماند. بنابراین کافی است روند فعلی قیمت را تحلیل کنیم.
- تاریخ تکرار میشود: وقتی بازار نسبت به قیمت واکنش خاصی را نشان می‌دهد در آینده نیز احتمالا واکنش مشابه خواهد داشت. در واقع احتمالا این الگو در آینده دوباره تکرار خواهد شد. چرا که رفتار معامله‌گران این تغییرات قیمتی را ساخته و انسان هم موجودی علاقمند به تکرار است!
مزایا و معایب تحلیل تکنیکال
از مزایای این تحلیل میتوان به انعطاف‌پذیری و سازگاری بالا، منابع آموزشی بیشتر، فهم راحت‌تر، یادگیری آسان‌تر، سرعت بالا و واکنش بهتر در تحلیل و معاملات الگوریتمی اشاره کرد. نقطه ضعف آن، خود تفسیرگری (تحلیل متعصبانه)، ناتوانی در شناسایی ارزش ذاتی و ابزارها و روش‌های مختلف است.
تحلیل تکنیکال، شرط لازم برای موفقیت در بازارهای مالی است اما کافی نیست! با آموزش گام به گام تحلیل تکنیکال (مقدماتی تا پیشرفته) میتوان به تمامی اصول مسلط شوید و با بهره گیری از آنها شانس موفقیت خود در بازارهای مالی را افزایش دهید. ابزارهای زیر جز ملزومات یادگیری تحلیل تکنیکال است که در مقالات زیر بطور کامل و رایگان همراه مثال های عملی از بورس، فارکس، ارز دیجیتال، بازار طلا و… آموزش دادیم.
- خط روند
- حمایت و مقاومت
- الگوهای قیمتی (کلاسیک: بازگشتی، ادامه دهنده، الگوهای کندلی و هارمونیک)
- اندیکاتور و اسیلاتورها
- واگرایی ها
- امواج الیوت
- فیبوناچی
کندل مرد به دار آویخته به عنوان یکی از الگوهای برگشتی نزولی، کندلی با بدنه کوچک همراه سایه بلند در پایین شمع است. مشاهده این الگو در روند صعودی میتواند هشدار پایان روند و آغاز روند نزولی باشد. تشکیل کندل Hanging Man در بازار گاوی (bullish) نشاندهنده کاهش قدرت خریداران و سیگنال افت قیمت‌ها است.
اینگالف (به انگلیسی: Engulfing) یکی از الگوهای کندلی بازگشتی است. تشکیل این الگو در پایان روند صعودی یا نزولی میتواند بیانگر چرخش قیمت‌ها و برگشت روند باشد. معنی فارسی Engulfing یعنی “پوشاننده”، تداعیکننده مفهوم و کاربرد آن در پرایس اکشن است. در واقع مهمترین ویژگی انگالفینگ به عنوان یک الگوی دو کندلی، پوشش کامل بدنه شمع دوم توسط شمع اول است! با توجه به رنگ بدنه (سبز – قرمز) دو نوع کندل اینگالف صعودی و نزولی (Bullish – Bearish) داریم.
نشانه کندل مارابوزو، بدنه بسیار بلند (شبیه مستطیل) و فاقد سایه از بالا یا پایین است. نام مارابوزو (انگلیسی: Marubozo یا Marubozu) از یک کلمه ژاپنی به معنی “کوتاه شده از ته!” (Close Cropped) گرفته شده که بیانگر کندل بدون شادو است. Marubozu بعنوان الگوی کندل استیک ادامهدهنده نشانه قدرت روند جاری و نویدبخش ادامه روند است.
کندل پین بار (تلفظ انگلیسی: Pin Bar) یکی از الگوهای تک کندلی و بازگشتی در پرایس اکشن است. این الگو هم برای برگشت روند فعلی و هم پایان اصلاح و پولبک قیمت‌ها کاربرد دارد. مشخصات ظاهری آن بصورت شمعی با بدنه کوتاه و سایه بلند از بالا یا پایین است. انواع کندل پین بار با توجه به سایه پایینی یا بالایی بلند به دو نوع صعودی و نزولی تقسیمبندی میشود. مهمترین ویژگی Pin Bar سایه خیلی بلند از یک سمت است. مفهوم این ویژگی، رد (Reject) و عدم اعتنای بازار به حداکثر یا حداقل قیمت و حرکت در خلاف جهت آن است.
اندیکاتور MACD مخفف عبارت انگلیسی Moving Average Convergence Divergence به معنی “همگرایی و واگریی در میانگین متحرک” است. مَکدی در دسته اندیکاتورهای تاخیری و دنبالهرو روند قرار دارد. نمودار MACD نیز مانند سایر اسیلاتورها بصورت جداگانه در پایین چارت اصلی ترسیم میشود. همچنین بر خلاف RSI بین بازه 0 تا 100 نوسان نمیکند بلکه حول یک خط مرکزی در نوسان است. چارت MACD شامل دو خط بنام خط مکدی و خط سیگنال و یک هیستوگرام است. تقاطع این خطوط با یکدیگر، سیگنالهای خرید و فروش را صادر می‌کند.
اندیکاتور RSI بخاطر سرعت بالای تحلیل و استفاده آسان یکی از معروفترین و پرکاربردترین ابزارهای کمکی تحلیل تکنیکال است. کاربرد آن در شناسایی مناطق اشباع خرید و فروش به همراه سیگنالهای بازگشت روند است. اسیلاتور RSI مخفف عبارت انگلیسی Relative Strength Index به معنای “شاخص قدرت نسبی” است. با محاسبه نرخ تغییرات قیمت و میانگین سود و ضرر در بازه 0 تا 100 نوسان می‌کند. محدوده 0 تا 30 به عنوان منطقه اشباع فروش و بازه 70 تا 100 به عنوان ناحیه اشباع خرید درنظر گرفته میشود. اما مدنظر داشته باشید که RSI بالاتر از 70 هشدار فروش و RSI پایینتر از 30 سیگنال خرید نیست!
دوجی یک الگوی تک کندلی است که بدنهای شبیه خط صاف دارد و با توجه به سایههای بلند در بالا، پایین یا هر دو طرف، سیگنال متفاوتی صادر می‌کند. کندل دوجی نشانه سردرگمی معامله‌گران و هشدار تضعیف قدرت روند است. دوجی (Doji) جزء الگوهای خنثی است اما با مشاهده آن باید برای شروع تغییر روند آماده شد. تفاوت در سایههای بالایی و پایینی باعث به وجود آمدن انواع مختلف الگوی Doji میشود. در حالت کلی 4 نوع دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)، دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)، دوجی پایه بلند (Long leg Doji) و دوجی چهار قیمت داریم.
الگوی چکش (انگلیسی: Hammer) بصورت کندلی با بدنه کوچک، سایه پایینی بلند (حداقل 2 تا 3 برابر بدنه) و سایه بالایی خیلی کوتاه (یا عدم سایه از بالا) است. کندل چکش بیانگر غلبه قدرت خریداران بر فروشندگان (افزایش تقاضا و کاهش عرضه) است. در واقع تشکیل کندل چکش در انتهای روند نزولی میتواند نشان دهنده اتمام روند نزولی و شروع افزایش قیمت باشد.
انتخاب تایم فریم مناسب اولین قدم در تحلیل تکنیکال است. تمامی نمودارها در تحلیل تکنیکال از دو جزء اصلی قیمت (Price) و زمان (Time) تشکیل میشوند. محور افقی بیانگر زمان و محور عمودی بیانگر قیمت است. تایم فریم به مدت زمانی گفته میشود که به عنوان معیار تشکیل و آپدیت نمودارها در بازارهای مالی بکار میرود. در واقع تایم فریم تلفظ عبارت انگلیسی TimeFrame و به معنی "دوره زمانی" است. برای مثال در تایم فریم دیلی (روزانه)، هر کندل در نمودار شمعی مربوط به اطلاعات قیمتی در یک روز معاملاتی است. انواع تایم فریم های معاملاتی در حالت کلی شامل 5 نوع تایم فریم دقیقه ای، ساعتی، روزانه (دیلی – Daily)، هفتگی (ویکلی – Weekly) و ماهانه است.
پولبک (انگلیسی: Pullback) به معنی “حرکت موقت در خلاف جهت روند حرکتی قیمت!” است. در واقع پولبک طبق دیکشنری مریام “a pulling back” یعنی “عقب نشینی” و در بازارهای مالی مفهومی کاملا مشابه معنی خود دارد. بنابراین پولبک در تحلیل تکنیکال به معنی توقف موقتِ روند فعلی با حرکت در خلاف جهت آن است که در انتهای آن، ادامه حرکت در جهت روند را خواهیم داشت. انواع پولبک بر اساس قدرت روند و مقدار تغییر قیمت به سه دسته پولبک معمولی، داخلی و خارجی تقسیم میشوند. توانایی تشخیص تفاوت بین مفاهیم بازگشت قیمت (Reversal)، اصلاح قیمت (Correction) و پولبک (Pullback) یکی از نکات مهم اما کم توجه در تحلیل تکنیکال است. در این مقاله آموزشی به واکاوی تمام این مفاهیم پرداختیم.
واگرایی (Divergence) به معنای تضاد بین جهت حرکت قیمت و اندیکاتورها است. واگرایی در تحلیل تکنیکال زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت در جهت نمودار اندیکاتور (یا هر داده دیگری) حرکت نکند. انواع واگرایی شامل 4 نوع معمولی مثبت و منفی (RD)، مخفی مثبت و منفی (HD) است. بیشترین کاربرد واگرایی در تعیین تغییرات روند و چرخش قیمت‌ها است. همچنین در تعیین سطوح حمایت و مقاومت، استفاده همزمان با سطوح فیبوناچی و… کاربرد دارد.
اندیکاتور (به انگلیسی: Indicator) در لغت به معنی “نشانگر” است. در واقع اندیکاتورها یک سری معادلات ریاضی هستند که ورودی آن شامل اطلاعات قیمتی کندل، حجم معاملات، تغییرات قیمت، زمان و… است. اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال برای اعتبارسنجی روند بکار میروند. شناسایی قدرت و جهت روند (تایید روند فعلی یا اخطارهای بازگشت روند)، مناطق اشباع خرید و فروش (Overbought & Oversold) و پیش‌بینی آینده قیمت از کاربردهای اصلی اندیکاتورها است. انواع اندیکاتورها شامل روندی (Trend)، مومنتوم (تکانه)، حجم (Volume) و اسیلاتورها (Oscillator) است.
سایت تریدینگ ویو (TradingView) پلتفرم تحلیل تکنیکال و مشاهده چارت در بازارهای مالی مثل ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency)، Forex و Futures ،CFD و... است. اپلیکیشن موبایل (اندروید و IOS)، نرم افزار نسخه ویندوز و لینوکس TradingView برای کامپیوتر در دسترس است. با مراجعه به آن براحتی می‌توانید قیمت انواع ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین و اتریوم، سهام مثل سهام شرکت اپل یا گوگل در بورس Nasdaq، جفت ارزها مثل دلار – یورو، شاخص بورس‌های جهانی مثل شاخص بورس نیویورک، قیمت جهانی فلزات مثل هر اونس طلا و مس و... را بصورت آنلاین و لحظه‌ای رصد کنید.
کندل (انگلیسی: Candle – معنی فارسی: شمع) به عنوان اجزای اصلی نمودارهای CandleStick شامل تمام اطلاعات قیمتی موردنیاز است. کاربرد کندلها در ارائه هیجانات و احساسات معامله‌گران بصورت بصری است. بیشترین اطلاعات قیمتی در Candle گنجانده میشود به طوری که تحلیلگران صرفا با مشاهده نمودارهای شمعی و یافتن الگوهای کندلی، روند قیمتی را پیش‌بینی می‌کنند. یادگیری مفهوم کندل و انواع آن یکی از مهمترین گامهای آموزش پرایس اکشن و تحلیل تکنیکال است.
ادونس گت (Advanced Get) یکی از کاربرپسندترین نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال است که میتوان شمارش خودکار و حرفه‌ای امواج الیوت را برترین ویژگی آن دانست. نرم‌افزار Advance Get برای تمام بازارهای مالی مثل فارکس، کریپتوکارنسی‌ها، بورس تهران و… کارایی دارد. در این مقاله بعد از دانلود Advanced GET، نحوه نصب و انتقال دیتای بورس تهران به ادونس گت را خدمت شما آموزش میدهیم.
اصل و اساس تحلیل تکنیکال بر خط روند (Trend line) استوار است. چرا که جهت حرکت قیمت و سرعت آن را نشان می‌دهد و شناسایی صحیح خطوط روند، اولین گام موفقیت در معاملات است. با اتصال نقاط کف قیمتی، خط روند صعودی و با اتصال نقاط سقف قیمتی، روند نزولی شکل میگیرد که به ترتیب به عنوان حمایت و مقاومت عمل می‌کنند و معرف سطوح تقاضا و عرضه هستند. عصاره تحلیل تکنیکی در این 1 جمله خلاصه میشود که "روند صحیح را شناسایی کنید و در جهت آن به معامله بپردازید". چرا که طبق اصول سه‌گانه تحلیل تکنیکال "حرکت قیمت‌ها بر اساس روندها است". در ادامه مقالات آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی Trendline، انواع آن، نحوه ترسیم، اعتبار و شکست آن خواهیم پرداخت.
داینامیک تریدر (Dynamic Trader) یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین نرم افزارهای تحلیل تکنیکال در نزد معامله‌گران بازارهای مالی است. نرم‌افزارهایی مثل داینامیک تریدر در برخی ویژگی‌ها، امکانات بیشتری را نسبت به متاتریدر در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند اما چالش اینجاست که باید اطلاعات موردنیاز را بصورت دستی وارد نرم‌افزار کنید اما این چالش حل شدنی است! در این مقاله آموزشی لینک دانلود، آموزش نصب، نحوه انتقال دیتا و آموزش ترسیم چارت را بررسی کردیم.
مفید تریدر (MofidTrader) یکی از نرم افزارهای تحلیل تکنیکال است که دانلود، نصب و استفاده از آن برای تمامی افراد رایگان است. مفیدتریدر نسخه فارسی نرم افزار معروف متاتریدر است. مفیدتریدر در سه نسخه ویندوز، اپلیکیشن موبایل: اندروید، اپلیکیشن موبایل: IOS قابل دانلود و نصب است. با کلیک روی لینک اول، فایل مفید تریدر بصورت مستقیم از سرور پارس سهام دانلود میشود. در انتهای این مقاله نیز راهنمای کامل نحوه کار با Mofid Trader بصورت فایل PDF (8 فصل مجزا) در اختیار شما دوستان عزیز قرار خواهد گرفت.
مفهوم و تعریف حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال به زبان ساده یعنی: در روند نزولی، قیمت در حوالی خط حمایت احتمالا مورد حمایت بازار قرار میگیرد و باعث افزایش قیمت خواهد شد. همچنین در روند صعودی، قیمت در حوالی خط مقاومت احتمالا نسبت به عبور از آن، مقاومت می‌کند! و کاهش قیمت را به دنبال دارد. سطح حمایت و مقاومت به ترتیب از اتصال چند کف و سقف قیمتی در یک بازه زمانی تشکیل میشود.
بطور خلاصه هنر تحلیل تکنیکال یعنی "پیش بینی قیمت ها با استفاده از تحلیل نمودار قیمت ها در گذشته" که شبیه پیش بینی های سازمان هواشناسی است. در واقع در هر دو مورد با استفاده از ابزارها و تکنیک های خاص و بر اساس داده های قبلی، پیش بینی از وضعیت آینده صورت میگیرد. تمامی پایه و اساس تحلیل تکنیکال در سه اصل ابتدایی اما مهم و کاربردی خلاصه میشود: 1) همه چیز در قیمت لحاظ شده است. 2) حرکت قیمت ها بر اساس روندها است. 3) تاریخ تکرار میشود.
سوالات متداول
- آموزش گام به گام تحلیل تکنیکال را از کجا شروع کنم؟ به راحتی با مطالعه 20 مقاله آموزشی رایگان در سایت پارس سهام می‌توانید مفاهیم و ابزارهای اصلی تحلیل تکنیکال را بصورت کامل و گام به گام یاد بگیرید. در قدم اول مفاهیم پایه یا کلاسیک شامل خط روند، سطوح حمایت و مقاومت، واگرایی و پولبک را آموزش میدهیم. در قدم بعدی باید سراغ آموزش پیشرفته شامل آشنایی با اندیکاتورهای کاربردی، الگوهای مهم کندل استیک (Hammer, Doji,…)، مباحث پیشرفته تئوری امواج الیوت، فیبوناچی و... بروید.
- هدف از تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی چیست؟ در واقع تکنیکالیست ها بر این اصل معتقدند که قیمت (Price)، منعکس کننده تمام فاکتورهای تاثیرگذار در هر بازار مالی (بورس، فارکس، طلا، ارز دیجیتال و...) است بنابراین تحلیل قیمت ها، تمام آن چیزی است که برای واکاوی آینده یک بازار مالی نیاز داریم!