کندل دوجی چیست؟ + انواع Doji: دوجی سنجاقک، سنگ قبر

کندل دوجی (تلفظ انگلیسی: Doji) یکی از محبوب‌ترین الگوهای کندل استیک و نشانه سردرگمی و بی‌تصمیمی تریدرها است. الگوی Doji می‌تواند سیگنال تضعیف قدرت روند و برگشت آن را صادر کند. مهمترین ویژگی دوجی، نزدیک بودن قیمت پایانی و آغازین است. با توجه به سایه بالایی و پایینی شمع، چهار الگوی دوجی شامل 1. دوجی سنجاقک، 2. سنگ قبر، 3. چهار قیمت، 4. پایه بلند داریم. با ما در این آموزش تحلیل تکنیکال همراه باشید تا با مفاهیم دقیق و درست الگوی کندل استیک Doji آشنا شوید.

تذکر: “تمام آنچه یک تریدر نیاز دارد در نمودار قیمت نهفته است”. نمودارهای Candlestick بیشترین اطلاعات را دارند و کندل به عنوان جزء اصلی، تمامی تغییرات قیمت را در خود مستتر دارد. در واقع آشنایی با مفاهیم الگوهای کندلی چیزی جز درک عمیق مفهوم کندل نیست.

کندل دوجی چیست؟

دوجی یک الگوی تک کندلی است که بدنه‌ای شبیه خط صاف دارد و با توجه به سایه‌های بلند در بالا، پایین یا هر دو طرف، سیگنال متفاوتی صادر می‌کند. کندل دوجی نشانه سردرگمی معامله‌گران و هشدار تضعیف قدرت روند است. برای مثال مشاهده کندل دوجی در انتهای روند صعودی و حوالی خط مقاومت میتواند اخطار شروع روند نزولی باشد.

دوجی (Doji) جزء الگوهای خنثی است اما با مشاهده آن باید برای شروع تغییر روند آماده شد. نباید صرفا بر اساس مشاهده این الگو اقدام به معامله کنید و باید منتظر کندل بعدی جهت تایید سیگنال بمانید. در بعضی الگوهای چند کندلی مهم مثل الگوی ستاره صبحگاهی یا Evening Star، دوجی یکی از شمع‌های اصلی الگو است. مشخصات ظاهری الگوی دوجی به صورت زیر است:

1. بدنه کندل بسیار کوچک و شبیه یک خط صاف است.
2. سایه بالایی و پایینی اهمیتی ندارد اما در انواع مختلف آن متفاوت است.
3. رنگ بدنه نیز مهم نیست.

مفهوم الگوی دوجی

مهمترین ویژگی Doji یکسان بودن “قیمت باز شدن” و “قیمت بسته شدن” است. در واقع بدنه کندل دوجی بصورت یک خط صاف است که با توجه به طول سایه بالایی و پایینی شبیه یک علامت جمع یا صلیب و صلیب معکوس خواهد بود! هر چه طول سایه‌های بالایی و پایینی بلندتر باشد تشویش و تردید بیشتر معامله‌گران را نتیجه می‌دهد.

مهمترین مفهوم الگوی دوجی، بلاتکلیفی تریدرهاست که در یک روند صعودی یا نزولی می‌تواند اخطاری بر پایان روند و یا حداقل کاهش قدرت روند باشد. چرا که با دودلی و بی‌تصمیمی خریداران یا فروشندگان، امکان برگشت قیمت یا درجا زدن آن (ایجاد یک روند ساید) وجود داد. هنگام شکل‌گیری کندل Doji در حوالی سطوح حمایت و مقاومت باید انتظار چرخش قیمت‌ها را داشته باشید. اگر شمع بعدی یک الگوی برگشتی مثل کندل اینگالف باشد احتمال تغییر روند بیشتر خواهد بود.

انواع کندل دوجی

تفاوت در سایه‌های بالایی و پایینی باعث به وجود آمدن انواع مختلف الگوی Doji می‌شود. الگوهای دوجی سنجاقک و سنگ قبر از نظر مشخصات ظاهری به ترتیب شبیه کندل پین بار صعودی و نزولی هستند. در حالت کلی 4 نوع کندل دوجی داریم:

1. کندل دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)
2. دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)
3. دوجی پایه بلند (Long leg Doji)
4. دوجی چهار قیمت

کندل دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)

الگوی دوجی سنجاقک (نام دیگر: دوجی اژدها) کندلی با بدنه بسیار کوچک (شبیه خط صاف) و سایه بلند در پایین است. تشکیل الگوی سنجاقک در انتهای روند نزولی نشان‌دهنده تلاش نافرجام فروشندگان برای افزایش فشار عرضه است. در واقع یکسان بودن قیمت پایانی و آغازین، گواه قدرت بالای خریداران و سیگنال شروع روند صعودی است. مشخصات Dragonfly Doji به شرح زیر است:

• بدنه بسیار کوچک
• سایه پایینی بلند
• عدم وجود سایه بالایی یا بسیار کوتاه

کندل دوجی سنجاقک شباهت ظاهری با الگوی چکش و کندل مرد به دار آویخته دارد. همچنین مثل کندل چکش در انتهای روند نزولی، به عنوان یک الگوی برگشتی صعودی رفتار می‌کند. اما در پایان روند صعودی مثل الگوی Hanging Man عموما یک اصلاح قیمت موقت را پیش‌بینی می‌کند. در واقع دوجی سنجاقک در پایان روند نزولی نسبت به روند صعودی، سیگنال معتبرتری صادر می‌کند.

کندل دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)

به کندلی با بدنه شبیه خط و سایه بلند از بالا که اصلا سایه پایینی ندارد (یا بسیار کوتاه) الگوی دوجی سنگ قبر گفته میشود. کندل دوجی سنگ قبر در انتهای روند صعودی نشان از کاهش قدرت خریداران و ضعف عرضه دارد بنابراین باید منتظر کاهش قیمت باشید. نام سنگ قبر بخاطر سیگنال برگشتی نزولی آن است.

کندل دوجی سنگ قبر از نظر مشخصات ظاهری شبیه الگوی ستاره ثاقب و چکش معکوس است. این الگو بعنوان سیگنال پایان روند صعودی رایج‌تر و از اعتبار بالاتری برخوردار است و به ندرت در کف قیمتی مشاهده می‌شود. در واقع الگوی Gravestone Doji در روند نزولی عموما اخطار برگشت روند محسوب نمی‌شود و صرفا یک افزایش قیمت موقت است.

الگوی دوجی پایه بلند (Long leg Doji)

دوجی پایه بلند (صلیب) کندلی با بدنه بسیار کوچک و سایه بلند از بالا و پایین است. الگوی دوجی صلیب نشان‌دهنده نوسان شدید بازار، بلاتکلیفی و خستگی همزمان خریداران و فروشندگان است. با مشاهده این الگو منتظر یک روند خنثی (ساید) و بازار رنج باشید.

در بین انواع کندل‌های دوجی، این نوع بیشترین تشویش و سردرگمی تریدرها را منعکس می‌کند. تشکیل الگوی Long leg Doji در انتهای یک خط روند قوی، می‌تواند سیگنال کاهش قدرت روند باشد بنابراین باید با احتیاط معاملات را دنبال کنید.

الگوی دوجی چهار قیمت

دوجی چهار قیمت شمعی است که 4 مولفه اصلی کندل (قیمت پایانی، آغازین، بسته شدن و باز شدن) همگی تقریبا یکسان هستند. بنابراین شکل ظاهری این الگو شبیه یک خط صاف است که هیچ سایه‌ای از بالا یا پایین ندارد. این الگو در بازارهای جهانی به ندرت مشاهده می‌شود به طوری که عموما در مقالات انگلیسی اسمی از آن نیست. دوجی 4 قیمت بیشتر در بورس تهران کاربرد دارد و نشان دهنده صف خرید و فروش است چرا که فقط در بورس تهران با محدودیت دامنه نوسان قیمت روزانه مواجه هستیم.

نحوه معامله با الگوی دوجی

در شکل زیر، چارت اتریوم در تایم فریم 1 ساعته همراه 2 شمع دوجی اژدها را می‌بینید. تشکیل شمع بعدی بالاتر از دوجی سنجاقک می‌تواند مهر تاییدی بر آغاز روند صعودی باشد. همچنین استفاده از اندیکاتورهای مومنتوم مثل استوکاستیک یا RSI بر دقت و اعتبار تحلیل شما می‌افزاید.

مفهوم دوجی سنجاقک در انتهای روند نزولی این است که سایه پایینی بلند، بیانگر فشار عرضه در قیمت‌های پایین است. اما برابری قیمت پایانی و آغازین نشان‌دهنده تلاش ناموفق فروشندگان است. در واقع با تقاضای خرید در قیمت‌های بالاتر توسط خریداران، فشار در سمت عرضه کاهش یافته است. بنابراین تشکیل کندل دوجی سنجاقک در انتهای روند نزولی می‌تواند هشدار برگشت قیمت و شروع روند صعودی باشد.

در شکل زیر مربوط به چارت یورو – دلار در تایم فریم 30 دقیقه، واکنش نمودار به کندل دوجی سنگ قبر را مشاهده می‌کنید. هنگام مشاهده الگوی دوجی سنگ قبر، از اندیکاتور مووینگ اوریج، Stochastic یا RSI جهت شناسایی محدوده اشباع خرید استفاده کنید.

الگوی دوجی سنگ قبر بیان میکند که معاملات با قیمت پایین آغاز شده اما سایه بلند از بالا بیانگر افزایش قدرت خریداران و بالطبع بالاتر رفتن قیمت‌ها است. در نهایت پایین بودن قیمت Close بیانگر عدم پیروزی خریداران و کاهش تقاضا بوده و می‌تواند سیگنال افت قدرت روند باشد. الگوی Gravestone Doji در انتهای روند صعودی و حوالی خط مقاومت را هشدار آغاز روند نزولی درنظر بگیرید. رنگ بدنه اهمیتی ندارد و اگر بدنه سبز رنگ بود فریب آنرا نخورید!