NAV چیست؟ کاربرد + فرمول

NAV مخفف عبارت انگلیسی Net Asset Value و به معنای “ارزش خالص دارایی” است که از تفاضل بین ارزش کل دارایی‌ها و ارزش کل بدهی‌ها بدست می‌آید. کاربرد NAV در صندوق سرمایه‌گذاری (صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و صندوق سرمایه‌گذاری ETF و …) و شرکت‌های سرمایه‌گذاری است و فرمول محاسبه nav نیز با یکدیگر متفاوت و پیچیدگی و نکات خاص خود را دارد. با ما در این آموزش بورس همراه باشید تا مفاهیم nav در بورس را برای شما بیان کنیم.

NAV (ارزش خالص دارایی) چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

همانطور که گفته شد NAV مخفف عبارت انگلیسی Net Asset Value و به معنای “ارزش خالص دارایی” است که نحوه محاسبه ناو ساده و در عین حال بسیار پیچیده است! در واقع برای محاسبه ارزش خالص دارایی یا همان NAV کافی است تفاضل ارزش کل دارایی‌ها و ارزش کل بدهی‌ها را محاسبه کنید به همین سادگی! ولی پیچیدگیِ کار در محاسبه ارزش کل دارایی‌ها و بدهی‌ها است! البته برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری NAV صندوق بصورت روزانه محاسبه و اعلام می‌شود، یکی از پارامترهای کاربردی برای ارزیابی و انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، NAV صندوق است ولی محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی پیچیدگی و مشکلات خاص خود را دارد.

مفهوم NAV در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

از آنجایی که خریداران واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در واقع مالک بخشی از دارایی‌های صندوق خواهند شد بنابراین اطلاع از NAV صندوق از اهمیت بالایی برخوردار است وقتی صحبت از NAV صندوق سرمایه‌گذاری می‌شود منظور ارزش خالص دارایی صندوق به ازای هر واحد صندوق است بنابراین NAV هر یونیت صندوق از تقسیم تفاضل دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق بر تعداد کل واحدهای صندوق بدست می‌آید دقت بفرمایید که NAV صدور و NAV ابطال واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری نیز بر اساس NAV هر واحد صندوق تعیین می‌شود.

فرمول محاسبه NAV صندوق‌های سرمایه‌گذاری

دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مربوط به سهام شرکت‌های بورسی، اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و… است و محاسبه ارزش خالص دارایی پیچیدگی خاصی ندارد از آنجایی که قیمت سهام شرکت‌های بورسی بصورت روزانه تغییر می‌کند و یا سود نقدی شرکت‌های بورسی به دارایی صندوق‌ها اضافه می‌شود ارزش خالص دارایی صندوق باید روزانه محاسبه شود بنابراین NAV صندوق در انتهای هر روز معاملاتی محاسبه و اطلاع‌رسانی می‌شود و نیازی به محاسبه NAV توسط معامله‌گران نیست.

نکته: بدهی‌های صندوق سرمایه‌گذاری عموما شامل بدهی به کارگزاری‌های بورس جهت خرید سهام، وام و تسهیلات بانکی، حقوق کارمندان، هزینه‌های مدیریتی، بازاریابی و… است.

NAV صدور چیست؟

وقتی شخصی قصد خرید واحدهای صندوق سرمایه گذاری را دارد قیمت فروش واحدهای صندوق به سرمایه گذار جدید بر اساس “NAV صدور” خواهد بود که قیمت آن اندکی بالاتر از NAV صندوق است چرا که نقدینگی جدید حاصل از فروش واحدهای صندوق، صرف خرید اوراق بهادار میشود که مستلزم پرداخت کارمزد است و این کارمزد از شخص خریدار گرفته میشود تا این هزینه بر سرمایه گذاران قبلی صندوق تحمیل نشود.

NAV ابطال چیست؟

همانطور که گفته شد وقتی شخصی واحدهای صندوق سرمایه گذاری را خریداری میکند فرض بر این است که مدیر صندوق با این نقدینگی جدید، اقدام به خرید اوراق بهادار میکند حال فرض کنید شخصی قصد فروش واحدهای سرمایه گذاری خود در صندوق را دارد مبنای قیمت فروش واحدهای صندوق و خالص دریافتی شخص فروشنده بر اساس “NAV ابطال” خواهد بود و بر اساس NAV صندوق تعیین میشود. برای مثال اگر شما مالک 1000 واحد از یک صندوق سرمایه گذاری باشید و NAV ابطال صندوق در روز جاری 50,000 تومان باشد و شما تمام واحدهای خود را ابطال کنید مبلغ 50 میلیون تومان به شما پرداخت میشود.

نحوه محاسبه NAV ابطال

اگر تمام دارایی های صندوق در روز جاری و به نرخ روز فروخته شود و سپس تمام بدهی های صندوق از آن کسر شود مبلغی بدست می آید که اگر این مبلغ بر تعداد کل واحدهای صندوق تقسیم شود NAV ابطال بدست می آید، nav ابطال بصورت روزانه توسط صندوق سرمایه گذاری محاسبه و اعلام میشود.

NAV صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)

از آنجایی که ETF‌ها مثل سایر سهام در بورس بصورت لحظه‌ای قابل معامله شدن هستند بنابراین امکان ارزش‌گذاری آنها بالاتر یا پایین‌تر از NAV وجود دارد و بایستی هنگام خرید ETFها به این نکته توجه داشته باشید برای مثال صندوق سرمایه‌گذاری واسطه‌گری مالی یکم (دارا یکم) که اولین صندوق ETF دولتی است امروز 9 مهر 99 قیمت معامله شده آن در بورس پایین تر از NAV هر واحد صندوق است.

NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعال در بورس تهران

شرکت‌های سرمایه‌گذاری متعددی در بورس پذیرفته شده‌اند برای مشاهده لیست تمام شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان بورس و ارواق بهادار می‌توانید به صفحه مربوطه در سایت کدال “لیست شرکت‌های سرمایه‌گذاری” مراجعه کنید.

محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به صورت‌های مالی ساده است! برای مثال در شکل زیر صورت‌های مالی شرکت صبا تامین (نماد بورسی: صبا) را مشاهده بفرمایید، با جمع “حقوق صاحبان سهام” و “کل بدهی‌ها” به “کل دارایی” شرکت میرسیم که در ترازنامه محاسبه و بیان شده است اما “جمع دارایی‌ها” در ترازنامه شرکت معرف خالص ارزش دارایی ها (NAV) نخواهد بود! چرا که پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی و سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی است و عموما دارایی‌هایی مثل املاک و ساختمان، درآمدهای غیرعملیاتی (نظارت روی پروژه ها، پیمانکاری و…) دارند بنابراین محاسبه خالص ارزش دارایی‌های شرکت پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.

برای مثال طبق اصول حسابداری، تمامی دارایی‌های شرکت به قیمت زمان خرید در ترازنامه ثبت می‌شود یعنی فرض کنید شرکتی در سال 1380 یک قطعه زمین را به قیمت 1 میلیارد تومان خریداری کرده است حال ارزش این زمین در ترازنامه شرکت همچنان همان 1 میلیارد تومان لحاظ خواهد شد! (البته شرکت‌ها با استفاده از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی می‌توانند نسبت به بروزرسانی ارزش دارایی‌های خود اقدام کنند.) همچنین برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت هلدینگی دارند که خود این موضوع بر پیچیدگی محاسبه NAV شرکت می‌افزاید! اگر فعالیت‌های تولیدی را نیز به فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری اضافه کنیم محاسبه NAV پیچیده‌تر نیز خواهد شد!

برای محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تولیدی فعال در بورس حتما به نوع دارایی‌های شرکت توجه کنید (سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی، سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی، دارایی‌های غیر سرمایه‌گذاری مثل املاک و ساختمان و…) و مدنظر داشته باشید شرکت‌های سرمایه‌گذاری که بیشترین فعالیت آنها در زمینه سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی است می‌توان از NAV به عنوان ابزاری برای محاسبه ارزش ذاتی هر برگه سهام شرکت استفاده کرد.

نکته: با توجه به پیچیدگی در محاسبه NAV شرکت‌های تولیدی فعال در بورس، اکثر معامله‌گران از EPS (EPS در بورس چیست؟) به عنوان ابزاری برای قیمت‌گذاری سهام این شرکت‌ها استفاده میکنند.

نسبت P/NAV در بورس چیست؟

همانطور که در مقاله‌های قبلی اشاره کردیم نسبت P/E در بورس یکی از نسبت‌های کاربردی هنگام تحلیل سهام شرکت‌های بورسی است (P معرف قیمت و E معرف سود) در واقع با توجه به چشم‌انداز شرکت در سوددهی هر چه نسبت P/E بیشتر باشد یعنی انتظار سهامداران از سودآوری شرکت در آینده بیشتر است بنابراین طبق نسبت P/E، قیمت امروز سهام با توجه سود آینده شرکت تعیین می‌شود! اما از آنجایی که NAV بیانگر ارزش خالص دارایی شرکت است بنابراین طبق نسبت P/NAV قیمت امروز سهام با توجه به ارزش خالص دارایی فعلی شرکت تعیین می‌شود.

نکته: نسبت P/NAV از اعتبار بیشتری نسبت به P/E برخوردار است و تحلیل بر اساس P/NAV از ریسک کمتری نسبت به تحلیل بر اساس P/E برخوردار است.

نسبت P/NAV در واقع بیانگر نسبت قیمت فعلی سهام (Price) به ارزش خالص دارایی شرکت (NAV) است و هر چه نسبت P/NAV به عدد 1 نزدیک‌تر باشد بیانگر این نکته است که قیمت فعلی سهام منطبق با ارزش خالص دارایی‌های فعلی شرکت است هنگام بررسی نسبت P/NAV سه حالت زیر وجود دارد:

• P/NAV < 1: نسبت P/NAV کمتر از 1 بیانگر این است که قیمت سهام از ارزش ذاتی آن کمتر است بنابراین می‌تواند مستعد صعود است.
• P/NAV = 1: نسبت P/NAV برابر با 1 بیانگر این است که قیمت سهام دقیقا با ارزش ذاتی آن برابر است.
• P/NAV > 1: نسبت P/NAV بزرگتر از 1 بیانگر این است که قیمت سهام از ارزش ذاتی آن بیشتر است بنابراین می‌تواند مستعد نزول است.

تذکر: عموما میانگین قیمت سهام در بازار بورس پایین تر از 75 درصد NAV هر سهم معامله می‌شود بنابراین شرکت‌هایی که P/NAV کمتر از 0.75 دارند می‌توانند گزینه مناسبی برای خرید باشند.

نکته: صرفا با درنظر گرفتن نسبت P/NAV پایین نمی‌توانیم به ارزندگی قیمت سهام پی ببریم! چرا که گاهی اوقات بازار به استقبال وضعیت نامطلوب شرکت در آینده می‌رود! یعنی بازار انتظار دارد NAV شرکت در آینده با کاهش مواجه شود، بررسی شرکت‌های زیرمجموعه شرکت سرمایه‌گذاری می‌تواند راهگشای شما باشد.

تذکر: خرید سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس صرفا بر اساس نسبت P/NAV کار اشتباهی است چرا که ممکن است NAV این شرکت‌ها بخاطر رشد حبابی سهام شرکت‌های زیرمجموعه آن رخ داده باشد و احتمال کاهش قیمت سهام آن شرکت‌ها و بالطبع NAV شرکت سرمایه‌گذاری وجود دارد. تجربیات خودتون پیرامون NAV در بورس را با ما و سایر دوستانتان به اشتراک بگذارید…