در مقاله قبلی به بررسی مفهوم افزایش سرمایه و انواع آن پرداختیم. در واقع هر گونه تغییر در ارزش دارایی شرکت یا تزریق سرمایه جدید به عنوان افزایش سرمایه شناخته می‌شود. به 3 روش الف) از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت، ب) از طریق سود انباشته و ج) از محل آورده نقدی سهامداران انجام می‌شود. در این آموزش بورس به بررسی مزایا و معایب هر کدام از این روش‌ها برای سهامداران و شرکت‌ها خواهیم پرداخت. همچنین سعی می‌کنیم پارامترهای موثر بر واکاوی بهترین نوع آن را خدمت شما بیان کنیم.
مفهوم افزایش سرمایه چیست؟
مفهوم افزایش سرمایه در دلایل و روش‌های مختلف آن نهفته است! دوباره با هم مرور می‌کنیم چرا شرکت‌ها در بورس افزایش سرمایه میدهند؟ همانطور که در مقاله قبلی اشاره شد 2 دلیل اصلی برای آن وجود دارد:
- تامین منابع مالی جدید جهت اجرای طرح‌های توسعه شرکت
- اصلاح ساختار مالی شرکت و بروزرسانی ارزش دارایی‌های شرکت
همانطور که گفتیم 3 روش افزایش سرمایه به شرح زیر است:
- از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
- از محل سود انباشته شرکت
- از محل آورده نقدی سهامداران
در دو روش اول (تجدید ارزیابی و سود انباشته) هیچ‌گونه نقدینگی جدیدی به شرکت تزریق نمی‌شود. در واقع صرفا ساختار مالی شرکت اصلاح و بهبود پیدا می‌کند. اما در روش سوم نقدینگی جدیدی توسط سهامداران به شرکت تزریق می‌شود. در ادامه مزایا و معایب هر کدام از روش‌های مختلف افزایش سرمایه را تشریح می‌کنیم. به شما توصیه میکنم ابتدا مقاله زیر را بطور کامل مطالعه بفرمایید.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
دارایی‌های شرکت هنگام تاسیس نزد سازمان ثبت شرکت‌ها برآورد و ثبت می‌شود. فرض کنید شرکتی هنگام تاسیس 1 میلیارد دارایی (زمین، ساختمان اداری، ماشین آلات صنعتی و تجهیزات و…) به ثبت رسانده است. حال قطعا بعد از گذشت 10 سال و با توجه به وضعیت تورمی کشوری مثل ایران، ارزش این دارایی‌ها افزایش یافته است. شرکت‌ها می‌توانند با تهیه مستندات لازم و اخذ مجوز از سازمان بورس نسبت به ارزش‌گذاری مجدد دارایی‌ها خود و افزایش سرمایه شرکت اقدام کنند.
این روش عموما مورد استقبال شرکت‌های زیان‌ده است! با توجه به ویژگی‌های این نوع افزایش سرمایه، حتی گاهی مورد استقبال شرکت‌های زیان ده نیز قرار نمی‌گیرد!
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی صرفا به روزرسانی دارایی‌ها و اصلاح صورت‌های مالی شرکت را در پی دارد. از آنجایی که نقدینگی جدیدی به شرکت تزریق نمی‌شود هیچ‌گونه تغییر بنیادی نیز در شرکت رخ نمی‌دهد. این روش بیشتر در اقتصادهای تورمی مورد استقبال قرار می‌گیرد چرا که گاهی اوقات شرکت مجبور به افزایش سرمایه است (مثلا شرکت‌های مشمول ماده 141 قانون تجارت) و بخاطر رکود اقتصادی حاکم بر جامعه و کاهش سودآوری، امکان افزایش سرمایه از روش‌های دیگر وجود ندارد! در ادامه مزایا و معایب این روش را واکاوی خواهیم کرد.
مزایا
- امکان خروج شرکت‌های زیان ده از ماده 141 قانون تجارت
- به‌روز شدن دارایی‌های شرکت و اصلاح صورت‌های مالی
- واقعی‌تر شدن نسبت‌های مالی شرکت مثل بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی‌ها و بازده دارایی‌های ثابت. این نسبت‌های مالی جز معیارهای مهم جهت ارزیابی عملکرد شرکت‌ها هستند. بنابراین با به‌روز شدن این نسبت‌ها، ارزیابی و مقایسه شرکت با شرکت‌های دیگر منطقی‌تر و بهتر خواهد بود.
- بهبود نسبت بدهی به دارایی شرکت: در نتیجه افزایش اعتبار شرکت نزد بانک و سهولت در دریافت تسهیلات جهت بهبود شرایط شرکت را در پی دارد.
- عدم نیاز به پرداخت وجه (ارزش اسمی سهم) توسط سهامدار (این مورد برای سهامداران مزیت محسوب می‌شود!)
- کاهش قیمت سهام شرکت و جذابیت بیشتر برای معامله‌گران جهت خرید
معایب
- عدم ورود نقدینگی جدید به شرکت
تذکر: شاید برایتان سوال پیش بیاد مگر “سهامداران یک شرکت” و “شرکت” دو معقوله جدا از هم هستند! در واقع سهامدارِ شرکت مالک شرکت است بنابراین چرا “عدم پرداخت” برای سهامدار جز مزایا و برای شرکت جز معایب درنظر گرفته شده است؟ پاسخ این پرسش به دیدگاه سرمایه‌گذاری سهامداران بستگی دارد. برای مثال سهامداران با دیدگاه کوتاه مدت و نوسان‌گیری، به اهداف بلندمدت شرکت توجه خاصی ندارند! بنابراین برای سرمایه‌گذاران بلندمدت، عدم ورود نقدینگی به شرکت جزء معایب این افزایش سرمایه محسوب می‌شود.
- تاثیر منفی افزایش سرمایه بر EPS (افت سوددهی در دوره‌های مالی بعد)
در این روش دارایی‌های استهلاک‌پذیر شرکت تجدید ارزیابی شده و ارزش آنها در صورت‌های مالی به‌روز و افزایش می‌یابد. در نتیجه با افزایش ارزش این دارایی‌ها، هزینه استهلاک این تجهیزات از نظر ریالی نیز بیشتر خواهد شد. این افزایش هزینه استهلاک در صورت‌های مالی بعدی شرکت می‌تواند منجر به کاهش EPS (سود هر برگه سهم) شود.
- امکان ایجاد زیان انباشته سنگین در بلندمدت
عموما شرکت‌هایی که از این نوع افزایش سرمایه استفاده می‌کنند زیان انباشته سنگینی دارند. باید مدنظر داشت که این زیان انباشته بخاطر مشکلات زیاد در فرآیندهای عملیاتی و ساختار شرکت است. بنابراین اگر شرکت برنامه خاصی برای برون‌رفت از آن نداشته باشد قطعا افزایش سرمایه دردی از دردهای شرکت دوا نخواهد کرد و در بلندمدت قطعا زیان انباشته سنگین‌تر خواهد شد.
چند نکته مهم
- گاهی اوقات این نوع افزایش سرمایه صرفا جنبه روانی دارد. یعنی شرکت برای اینکه قیمت سهام خود را افزایش دهد اقدام به این عمل می‌کند! چرا که با افزایش ارزش دارایی‌های شرکت، قیمت سهام با ارزش دفتری شرکت تفاوت چشمگیری خواهد داشت بنابراین سهام شرکت مستعد صعود خواهد بود. حتی گاهی اوقات صرفا درج آگهی پیشنهاد افزایش سرمایه باعث رشد قیمت سهام شرکت می‌شود. مراقب باشید در بازی حقوقی‌های بازار بورس گرفتار نشوید!
- این روش برای شرکت‌هایی که دارایی استهلاک‌پذیر کمی دارند و زیان‌ده و مشمول ماده 141 هستند بسیار مناسب است. مثل بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و …
- در این روش تاثیر افزایش سرمایه بر نسبت P/E در بلند مدت مورد بررسی قرار می‌گیرد. با توجه به سوددهی شرکت در آینده می‌تواند نسبت P/E کاهش یا افزایش یابد. تغییرات EPS در صورت‌های مالی دوره‌ای را دنبال کنید.
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
وقتی شخص سهام یک شرکت را خریداری می‌کند در واقع سهامدار و مالک شرکت است. بنابراین در انتهای سال مالی، باید سود شرکت بین سهامداران تقسیم شود. شرکت‌ها این اختیار را دارند که تمام سود محقق شده را بین سهامداران تقسیم نکنند. در واقع شرکت‌ها می‌تواند بخشی از EPS را به عنوان سود نقدی سهام (DPS) بین سهامداران تقسیم کنند. سپس بخش باقی‌مانده سود را به عنوان “سود انباشته” در “حساب اندوخته شرکت” ذخیره کنند. این سود انباشته جز دارایی شرکت محسوب می‌شود و شرکت‌ها می‌توانند از طریق آن افزایش سرمایه دهند.
مزایا
- تامین منابع مالی موردنیاز شرکت جهت اجرا پروژه‌های جدید
- بهبود سودآوری شرکت در بلند مدت با اجرایی شدن طرح‌های توسعه
- عدم نیاز به وایز وجه توسط سهامداران (اهدای سهام جایزه)
- کاهش قیمت سهام شرکت و جذابیت بیشتر برای معامله‌گران جهت خرید
معایب
- عدم ورود نقدینگی جدید از خارج شرکت: فرض کنید بچه‌ای قصد خرید عروسک داشته باشد! اگر والدین کودک، پول نقدی به او بدهند برای بچه خوشایندتر است یا اینکه به او بگویند قُلک پول خود را بشکند!؟
- کاهش مبلغ سود شرکت در کوتاه‌مدت: بخاطر افزایش تعداد سهام شرکت، سود هر برگه سهم در کوتاه مدت کاهش می‌یابد.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
اولویت شرکت‌ها جهت تامین منابع مالی طرح‌های توسعه همین روش است. در واقع بهترین نوع افزایش سرمایه برای شرکت‌ها، از محل آورده نقدی سهامداران است. چرا که نقدینگی جدیدی از خارج شرکت به شرکت تزریق می‌شود. در این روش شرکت اوراقی را با نام “حق تقدم سهام” منتشر می‌کند. به تمام سهامداران شرکت در زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه، حق تقدم سهام تعلق می‌گیرد! تعداد حق تقدم سهام هر کدام از سهامداران با توجه به تعداد سهام و درصد مالکیت‌شان در شرکت محاسبه می‌شود. در واقع شرکت با استفاده از این اوراق، اولویت استفاده از افزایش سرمایه را به سهامداران فعلی شرکت می‌دهد. در مقاله زیر بطور کامل به بررسی این نوع و واکاوی حق تقدم سهام پرداختیم.
نکته: نماد بورسی حق تقدم در سایت TSETMC متشکل از نماد سهام و حرف “ح” در انتهای آن است. مثلا حق تقدم سهام نماد بورسی شبندر، بصورت “شبندرح” نشان داده می‌شود.
مزایا
- تامین منابع مالی موردنیاز شرکت جهت اجرا طرح‌های توسعه بدون نیاز به بازپرداخت: اولین روش شرکت‌ها جهت تامین منابع مالی، وام‌های بانکی است. دریافت وام از بانک علاوه بر زمانبر بودن و پروسه طولانی با بازپرداخت سودهای کلان همراه است. اما در روش “آورده نقدی سهامداران”، شرکت نقدینگی موردنیاز خود را از سهامداران دریافت می‌کند. سهامداران نیز در سودهای آتی حاصل از توسعه و سرمایه‌گذاری‌های جدید شرکت سهیم هستند.
- تزریق نقدینگی جدید از خارج شرکت: تنها در این روش، نقدینگی جدید از خارج شرکت (توسط سهامداران) به شرکت تزریق می‌شود.
- افزایش سودآوری شرکت در بلندمدت (تاثیر مثبت افزایش سرمایه بر EPS)
- کاهش قیمت سهام شرکت و جذابیت بیشتر برای معامله‌گران جهت خرید
معایب
- زمانبر بودن تبدیل اوراق حق تقدم سهام به برگه سهم عادی
پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران، اوراق حق تقدم در یک بازه 60 روزه امکان معامله دارند. سپس شرکت موظف به فروش اوراق حق تقدم استفاده نشده در یک بازه 20 روزه است. بنابراین در بهترین حالت 3 ماه طول می‌کشد که حق تقدم سهام به سهم عادی تبدیل شود! گاهی اوقات این پروسه 6 تا 8 ماه به طول می‌انجامد!
- کاهش مبلغ سود شرکت در کوتاه مدت
بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟
پاسخ این پرسش به پارامترهای زیادی بستگی دارد. 2 پارامتر مهم عبارت است از:
- دیدگاه سرمایه‌گذاری شما (بلندمدت، کوتاه مدت، میان مدت)
قطعا شرکت در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران برای دوستان نوسان‌گیر مناسب نیست! چرا که در یک پروسه 3 الی 8 ماهه درگیر خواهند شد! علاوه بر این از سودآوری شرکت در آینده نیز ذینفع نخواهند بود! اما افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های یک شرکت زیان‌ده (مشمول ماده 141 قانون تجارت) می‌تواند گزینه جذاب‌تری برای معامله‌گران با دیدگاه کوتاه مدت باشد.
- چشم‌انداز، ساختار مدیریتی و برنامه‌های توسعه شرکت
دومین پارامتر مربوط به دلایل افزایش سرمایه و چشم‌انداز فعالیت‌های شرکت، ساختار مدیریتی و برنامه‌های توسعه‌ای شرکت و… است.
فرض کنید شرکتی بخاطر زیان انباشته سنگین قصد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های خود دارد. اگر شرکت هیچ برنامه‌ای برای برون رفت از این زیان نداشته باشد قطعا خرید سهام آن و شرکت در افزایش سرمایه با دیدگاه سرمایه‌گذاری بلند مدت کار اشتباهی است.
حال فرض کنید شرکت دیگری بخاطر توسعه فعالیت‌های تولیدی خود، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران را تصویب می‌کند. ساختار مدیریتی آن نیز به گونه ای است که برنامه مدونی برای آینده شرکت می‌توان تصور کرد. بنابراین شرکت در افزیش سرمایه و سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌تواند بازدهی مناسبی را نصیب سهامداران کند.
همانطور که مشاهده کردید افزایش سرمایه هم می‌تواند خوب باشد هم بد! بنابراین با توجه به استراتژی معاملاتی خودتان و بررسی شرایط شرکت تصمیم مناسب را اتخاذ کنید. خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر دوستانتان در میان بگذارید.
اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.
- بازار بورس ایران — تمام نکات مهم و مقدماتی که باید بدانید!1
- فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟2
- ثبت نام در بورس — ثبت نام سجام دریافت کد بورسی3
- کد بورسی چیست؟ + مراحل دریافت کد سهامداری4
- آموزش کامل نحوه ثبت نام در سجام + احراز هویت5
- کارگزاری بورس چیست؟ + وظایف کارگزاری بورس6
- ثبت نام در کارگزاری مفید: ثبت نام رایگان + سجام7
- سبدگردانی چیست؟ + مزایا و معایب سبدگردانی8
- صندوق سرمایه گذاری چیست؟ + انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری9
- عرضه اولیه سهام چیست؟ + نحوه خرید10
- نماد بورسی چیست؟ + لیست کامل نمادهای بورسی11
- انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط12
- دلایل توقف نمادهای بورسی + نحوه و زمان بازگشایی13
- دامنه نوسان بورس چیست؟ + دامنه نوسانات بازارهای بورس14
- حجم مبنا چیست؟ + کاربرد حجم مبنا در بورس چیست؟15
- صف خرید و صف فروش در بورس چیست؟16
- شاخص بورس چیست؟ فرمول + انواع شاخص بورس17
- نسبت P/E چیست؟ + کاربرد نسبت P/E در بورس18
- EPS چیست؟ فرمول + انواع EPS در بورس19
- DPS چیست؟ + نحوه دریافت و فرمول DPS20
- افزایش سرمایه چیست؟ + مراحل و انواع افزایش سرمایه21
- حق تقدم سهام چیست؟ + نحوه پرداخت حق تقدم22
- حد ضرر بورس چیست؟ + آموزش نحوه محاسبه23
- خرید و فروش پله ای چیست؟ استراتژی بزرگان بورس24
- نحوه خرید و فروش سهام در کارگزاری مفید | آموزش مفید آنلاین25
- ایزی تریدر: آموزش کامل + نصب ایزی تریدر نسخه جدید26
- TSETMC چیست؟ — آموزش کامل سایت TSETMC27
- کدال چیست؟ + کاربرد سایت کدال در بورس28
امیر
سلام . موضوع مطرح شده در قسمت 6 ( کاهش قیمت سهام شرکت و جذابیت بیشتر برای معامله‌گران جهت خرید) از عنوان مزایای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی با بند 1 (گاهی اوقات این نوع افزایش سرمایه صرفا جنبه روانی دارد یعنی شرکت برای اینکه قیمت سهام خود را افزایش دهد اقدام به این عمل می‌کند! چرا که وقتی افزایش سرمایه تصویب شود ارزش دارایی‌های شرکت افزایش می‌یابد و قیمت سهام با ارزش دفتری شرکت تفاوت چشمگیری خواهد داشت بنابراین سهام شرکت مستعد صعود خواهد بود،) از عنوان نکات اصلی پیرامون افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ، در تضاد است . چرا ؟
parssaham(مدیر سایت)
سلام
حقوقی های بازار بورس همیشه یک قدم جلوتر از حقیقی ها و کاملا واقف به احساسات آنها هستند! به همین خاطر گاهی اوقات با علم به عکس العمل حقیقی ها، اقداماتی جهت سود خود انجام میدهند! مثل همین مورد!