صندوق سرمایه گذاری یک روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است که با جمع‌آوری سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌گذاری آنها در زمینه‌های مختلف، امکان سرمایه‌گذاری برای تمامی افراد را فراهم می‌آورد. فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است و در سایت Seo.ir می‌توانید گزارشات عملکرد ماهانه آنها را مشاهده بفرمایید. در حالت کلی صندوق سرمایه‌گذاری مناسب افرادی است که از دانش مناسب، تجربه کافی و زمان لازم برای تحلیل برخوردار نیستند. در ادامه آموزش بورس به بحث روش‌های سرمایه‌گذاری رسیدم. در این مقاله به بررسی کامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت.
صندوق سرمایه گذاری چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds) یک نهاد مالی است که امکان سرمایه‌گذاری کم ریسک برای تمامی افراد با سرمایه‌های اندک را بصورت تخصصی و حرفه‌ای فراهم می‌آورد. دقت بفرمایید شما متناسب با میزان سرمایه‌گذاری در صندوق، در سود یا ضرر آن شریک خواهید بود!
سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها بصورت خرید یونیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری (Unit به معنی واحد) است. قیمت هر یونیت از تقسیم خالص دارایی‌های صندوق (NAV) بر تعداد یونیت صندوق بدست می‌آید. برای مثال فرض کنید ارزش خالص دارایی‌ها یک صندوق هزار میلیارد تومان و تعداد یونیت‌های آن نیز 5 میلیون است. بنابراین قیمت هر یونیت 200 هزار تومان خواهد بود. هر چه خالص دارایی‌های صندوق بیشتر شود قیمت هر واحد صندوق نیز افزایش می‌باید. یکی از گزینه‌های سودآوری صندوق‌ها همین افزایش قیمت یونیت صندوق سرمایه گذاری است.
NAV صندوق سرمایه‌گذاری چگونه محاسبه می‌شود؟
NAV یا همان ارزش خالص دارایی‌های صندوق، در پایان هر روز معاملاتی محاسبه می‌شود. ارزش خالص دارایی از اختلاف دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق به دست می‌آید. قیمت هر یونیت صندوق نیز از تقسیم ارزش خالص دارایی‌ها بر تعداد یونیت صندوق بدست می‌آید. در مقاله آموزشی “NAV چیست؟ (ارزش خالص دارایی‌ها)” بصورت تخصصی به این موضوع پرداختیم.
روش‌های کسب سود از صندوق سرمایه گذاری
1. افزایش قیمت یونیت
صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارایی‌های تحت مالکیت خود را در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. قیمت هر یونیت صندوق نیز از تقسیم “ارزش خالص دارایی‌ها (NAV)” بر تعداد یونیت صندوق بدست می‌آید. بنابراین با افزایش NAV صندوق، قیمت هر یونیت صندوق سرمایه‌گذاری نیز افزایش می‌یابد و باعث سودآوری سرمایه‌گذارارن می‌شود. مثلا شخصی که 10 یونیت را به قیمت هر یونیت 500 هزار تومان خریداری است (5 میلیون سرمایه‌گذاری). حال با گذشت زمان و افزایش قیمت هر یونیت به 750 هزار تومان، ارزش دارایی شخص 7.5 میلیون تومان خواهد بود.
2. پرداخت سود نقدی دوره‌ای
با مراجعه به سایت اینترنتی هر صندوق سرمایه‌گذاری و مطالعه فایل “امیدنامه” می‌توانید از پرداخت سود نقدی دوره‌ای صندوق و دوره‌های پرداخت آن مطلع شوید. اکثر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سود نقدی ندارند! پرداخت سود نقدی عموما در صندوق با درآمد ثابت مشاهده می‌شود. افرادی که ریسک پذیری پایینی دارند و دریافت سود نقدی دوره‌ای برایشان اهمیت و جذابیت دارد می‌توانند صندوقی را انتخاب کنند که پرداخت سود نقدی در دستور کارشان وجود دارد.
مزایا صندوق‌های سرمایه گذاری
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
شاید بتوان اولین مزیت صندوق سرمایه‌گذاری را “کاهش ریسک سرمایه‌گذاری” نامید. چرا که صندوق‌ها توسط افراد خبره و بصورت تخصصی مدیریت می‌شود. همچنین طبق قوانین موظف به تشکیل سبد سرمایه‌گذاری (شامل سهام و سایر اوراق بهادار، سپرده بانکی، اوراق مشارکت و …) هستند. بنابراین ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
عدم نیاز به تخصص و مهارت در معامله‌گری
یکی دیگر از مزیت‌های صندوق سرمایه‌گذاری عدم نیاز به تخصص و مهارت در معامله‌گری است. در واقع شما کار را به افراد متخصص و خبره می‌سپارید! بنابراین از نظر زمانی نیز نیاز به صرف وقت برای بررسی و تحلیل نیست.
نقدشوندگی بالا
همچنین نقدشوندگی بالا یکی دیگر از مزیت‌های آن است. بطوری که سرمایه‌گذاران هر زمان نیاز به نقد کردن یونیت‌های خود داشته باشند اگر صندوق نتواند این فروش را انجام دهد ضامن نقدشوندگیِ صندوق در نقش خریدار ایفا نقش می‌کند. البته از سال 1392 وجود ضامن نقدشوندگی برای صدور مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری برداشته شد!
همچنین در صورت نیاز به پول، نیازی به نقد کردن تمام سرمایه خود در صندوق سرمایه‌گذاری نیست و امکان نقد کردن بخشی از سرمایه‌تان وجود دارد و نیازی به خروج تمام سرمایه نیست. در صورتی که مثلا اگر در زمینه مسکن سرمایه‌گذاری کنید و نیاز به وجه نقد داشته باشید نمی‌توانید بخشی از مسکن خود را بفروشید!
تنوع سبد سرمایه‌گذاری
مزیت دیگر آن در تنوع سبد سرمایه‌گذاری آنهاست. در واقع با توجه به اهداف خود دارایی‌های تحت مالیکت‌شان را در زمینه‌های و درصدهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند.
نکته: دارایی‌های تحت مالکیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری فقط صرف خرید سهام شرکت‌های بورسی نمی‌شود. بستگی به نوع صندوق سرمایه‌گذاری بصورت مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مختلف است که در ادامه توضیح خواهیم داد.
انواع صندوق سرمایه گذاری
شاید اولین سوالی که به ذهن شما بیاید این باشد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در چه زمینه‌هایی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند و کدام صندوق برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟! پاسخ این پرسش در بررسی انواع آن نهفته است. در واقع با توجه به درصد دارایی‌های مختلف هر صندوق سرمایه‌گذاری، می‌توان آنها را در گروه‌های زیر طبقه‌بندی کرد.
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
- صندوق سرمایه‌گذاری سهام
- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
- صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF – Exchange Tradable Found)
- تامین مالی
- پروژه
- زمین و ساختمان
- طلا
- جسورانه
- اختصاصی بازارگردانی
- شاخصی
- نیکوکاری
هر کدام از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دقیقا متناسب با اسمی که دارند کارایی و سرمایه‌گذاری متنوعی در حوزه‌های مختلف دارند. در ادامه با هر کدام از آنها بیشتر آشنا خواهید شد.
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
این صندوق برای افراد با ریسک پذیری پایین مناسب است. چرا که موظف هستند حداقل 70 درصد از دارایی خود را صرف خرید اوراق بسیار کم ریسک با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت، اوراق خزانه و همچنین سپرده بانکی و…کند. دارایی اوراق با درآمد ثابت می‌تواند حداکثر 95 درصد پرتفوی این صندوق ها را تشکیل دهد. همچنین این صندوق‌ها مجاز به حداکثر سرمایه‌گذاری 30 درصد در سهام هستند که حداقل این درصد نیز 5% است.
اکثر این صندوق‌ها یک نهاد مالی معتبر به عنوان ضامن نقدشوندگی و ضامن حداقل سود تضمین شده دارند. بنابراین خیال سرمایه‌گذاران را بابت نقدشوندگی و زیان احتمالی برطرف می‌کند. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مرتبط با بانک‌ها، خود بانک ضامن نقدشوندگی است. همچنین پرداخت سود نقدی دوره‌ای (عموما ماهانه یا سه ماهه) نیز در دستور کار اکثر آنها است (به شرط ذکر در امیدنامه صندوق).
نکته: صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت عموما سودآوری بیشتری نسبت به بانک‌ها دارند بنابراین برای افراد کم ریسک گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری است.
صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
صندوق سرمایه‌گذاری در سهام بیشتر موردتوجه فعالان بازار بورس قرار می‌گیرد. این صندوق‌ها موظف هستند حداقل 70 درصد از دارایی‌های خود را صرف سرمایه‌گذاری در سهام کنند. البته جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، فقط اجازه سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و بازار اول فرابورس را دارند. 30% باقی مانده نیز با تصمیم مدیر صندوق جهت سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت (اوراق مشارکت و سپرده بانکی و…) یا سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بیشتر است اما از طرفی احتمال بازدهی بیشتر نیز وجود دارد. این صندوق‌ها برای افرادی مناسب است که قصد سرمایه‌گذاری در بورس دارند ولی از دانش و فرصت کافی برای تجزیه و تحلیل برخوردار نیستند. البته باید دید سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشید!
تذکر: هیچ تضمین سودی در صندوق سرمایه‌گذاری در سهام وجود ندارد.
نکته: ریسک سرمایه‌گذاری و بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام با توجه به استراتژی و ابزارهای سرمایه‌گذاری آنها با یکدیگر متفاوت است. جهت مشاهده بازدهی و مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام به سایت Fipiran.ir (زیرمجوعه سازمان بورس) مراجعه کنید. مطابق شکل زیر اطلاعاتی از قبیل NAV صندوق، خالص ارزش هر واحد صندوق، بازدهی ماهانه، بازدهی سه ماه و بازدهی سالانه و… مشاهده است.
اگر قصد سرمایه‌گذاری برای فرزندان خردسال خود را دارید به شما توصیه می‌کنم ماهانه چند یونیت از یک “صندوق سرمایه‌گذاری در سهام” را خریداری کنید.
برای خرید صندوق سرمایه گذاری، ثبت نام در سجام الزامی است. اگر قبلا در سجام ثبت نام کرده‌اید برای خرید یونیت و سرمایه‌گذاری در صندوق کافی است به سایت صندوق مراجعه و ثبت‌نام کنید. برای مثال با ثبت نام در کارگزاری مفید، امکان سرمایه‌گذاری در صندوق پیشتاز مفید برای شما مهیا می‌شود. صندوق سرمایه‌گذاری پیشتاز مفید طی 14 سال اخیر 37000% بازدهی داشته است!
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، ترکیبی از صندوق با درآمد ثابت و صندوق سهام است. در واقع این صندوق‌ها نیمی از دارایی خود را به سرمایه‌گذاری در سهام و نیم دیگر را به سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهد. درصد سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت باید حداکثر 60% و حداقل 40% باشد. ریسک این صندوق‌ها کمتر از صندوق‌های سهام و بیشتر از صندوق‌های درآمد ثابت است. احتمال سوددهی نیز به همان میزان تغییر می‌کند. یعنی احتمال بازدهی کمتری نسبت به صندوق‌های در سهام و بازدهی بیشتری نسبت به صندوق‌های با درآمد ثابت دارند. بنابراین مناسب افرادی با ریسک پذیری متوسط است.
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)
صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همان ETF در بازار بورس قابل معامله است. در واقع صندوق ETF یک صندوق سرمایه‌گذاری از دارایی‌های متنوع است که مثل سایر سهام در بورس قابل خرید و فروش است. دارایی‌های صندوق ETF می‌تواند شامل سرمایه‌گذاری سهام، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سرمایه‌گذاری مختلط باشد.
نقدشوندگی بالاتری نسبت به سایر صندوق‌ها دارد و کم هزینه‌تر است. همچنین نقل و انتقال، صدور و ابطال واحدهای ETF معاف مالیات هستند.
مثل سایر سهام موجود در بورس، عرضه و تقاضا بر قیمت هر واحد صندوق ETF تاثیرگذار است. بنابراین احتمال یکسان نبودن قیمت صندوق ETF با NAV آن وجود دارد. همچنین صندوق‌های ETF ضامن نقدشوندگی ندارند.
صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه
صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه (Venture Capital Fund) یکی از صندوق‌های مورد استقبال در چند سال اخیر است. این صندوق‌ها در ازای دریافت درصدی از سهام استارتاپ اقدام به سرمایه‌گذاری در آن می‌کنند. همانطور که از اسم این صندوق می‌توان استنباط کرد سرمایه‌گذاری در آنها عموما ریسک بالا و بالطبع شانس سودآوری بالایی دارد. دیجیکالا، اسنپ، کافه بازار، دیوار، علی بابا و…از موفق‌ترین استارتاپ‌هایی هستند که با جذب سرمایه موفقیت چشمگیری داشتند.
تذکر: هیچ تضمینی برای سودآوری صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه نیست و حتی امکان از دست رفتن اصل سرمایه نیز وجود دارد.
لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری
جهت مشاهده لیست کامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری به همراه توصیحات جامع می‌توانید به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران (Fipiran.ir) مراجعه کنید. با کلیک روی نام صندوق و ورود به صفحه مخصوص آن، تمامی اطلاعات زیر بصورت خلاصه قابل دسترسی است.
- مشخصات صندوق
- اطلاعات سرمایه‌گذاری
- ترکیب دارایی‌ها
- بازده برای دوره‌های زمانی تعیین شده (روزانه، هفتگی، ماهانه و سالیانه)
- نمودار ارزش خالص هر واحد سرمایه‌گذاری
- تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری
- نمودار خالص ارزش دارایی‌ها صندوق
برای مثال وقتی روی صندوق “مشترك آتيه نوين” کلیک کنید صفحه‌ای مطابق شکل زیر برای شما نمایان می‌شود.
بهترین صندوق سرمایه‌گذاری
ابتدا با توجه به میزان سرمایه، شخصیت و سبک سرمایه‌گذاری خود یک صندوق سرمایه‌گذاری (سهام، درآمد ثابت، مختلط و…) را انتخاب کنید. سپس به بررسی پارامترهایی از قبیل ترکیب دارایی‌ها، نوع عملکرد و بازدهی صندوق در سال‌های قبل و… صندوق موردنظرتان بپردازید.
در سایت Fipiran اطلاعات بسیار کاملی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد. مثلا براحتی می‌توانید صندوق با بیشترین بازدهی در یکسال اخیر را مشاهده بفرمایید. یا با ورود به صفحه مخصوص صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام می‌توانید تمامی مقایسه بسیار جامعی از آنها داشته باشید. روی لینک زیر کلیک بفرمایید و اطلاعات کامل صندوق ها را مشاهده بفرمایید.
اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.
- بورس چیست به زبان ساده — انواع بازار بورس1
- فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟2
- ثبت نام در بورس — ثبت نام سجام دریافت کد بورسی3
- کد بورسی چیست؟ + مراحل دریافت کد سهامداری4
- طریقه ثبت نام سجام با گوشی (10 گام) + احرازهویت غیرحضوری5
- کارگزاری بورس چیست؟ + وظایف کارگزاری بورس6
- ثبت نام در کارگزاری مفید: ثبت نام رایگان + سجام7
- سبدگردانی چیست؟ + مزایا و معایب سبدگردانی8
- صندوق سرمایه گذاری چیست؟ + انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری9
- عرضه اولیه سهام چیست؟ + نحوه خرید10
- نماد بورسی چیست؟ + لیست کامل نمادهای بورس11
- انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط12
- دلایل توقف نمادهای بورسی + نحوه و زمان بازگشایی13
- دامنه نوسان چیست؟ + دامنه نوسانات بورس و فرابورس14
- حجم مبنا چیست؟ + کاربرد حجم مبنا در بورس چیست؟15
- صف خرید و صف فروش در بورس چیست؟16
- شاخص بورس چیست؟ فرمول + انواع شاخص بورس17
- نسبت P/E در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟18
- مفهوم EPS چیست؟ + کاربرد انواع EPS19
- سود نقدی سهام (DPS) چیست؟ + نحوه دریافت و فرمول DPS20
- افزایش سرمایه چیست؟ + مراحل و انواع افزایش سرمایه21
- حق تقدم سهام چیست؟ + نحوه پرداخت22
- حد ضرر چیست؟ + آموزش نحوه محاسبه حد ضرر23
- خرید و فروش پله ای چیست؟ استراتژی بزرگان بورس24
- نحوه خرید و فروش سهام در کارگزاری مفید | آموزش مفید آنلاین25
- آموزش ایزی تریدر اربیس (نسخه موبایل + کامپیوتر)26
- TSETMC چیست؟ — آموزش کامل سایت TSETMC27
- کدال چیست؟ + کاربرد سایت کدال در بورس28
