DPS به معنی سود نقدی سهام است. در واقع سود تخصیص داده شده به هر برگه سهم در پایان سالی مالی را DPS گویند. در حالت کلی دو روش برای کسب سود در بورس وجود دارد: 1) افزایش قیمت سهام، 2) دریافت سود نقدی. شاید “دریافت سود نقدی سهام” جز موارد ناآشنا برای تازه‌واردان بورسی باشد. در این مقاله از سری آموزش کامل بورس به واکاوی مفهوم DPS، تفاوت آن با EPS، نحوه اطلاع از سود نقدی و چگونگی دریافت آن خواهیم پرداخت.
سود نقدی (DPS) چیست؟
DPS مخفف عبارت انگلیسی Dividend Per Share به معنی”سود تخصیص داده شده به هر برگه سهم” یا همان سود نقدی سهام است. در مقاله قبلی گفتیم EPS در بورس به معنی “سود هر برگه سهم” است. شرکت‌ها در پایان سال مالی، نسبت به انتشار صورت مالی سالیانه (سود و زیان) اقدام می‌کنند. شرکت‌ها می‌توانند صرفا بخشی از سود محقق شده (EPS) را بین سهامداران تقسیم کنند. به مقدار سود تصویب شده در مجمع عمومی سالیانه جهت پرداخت به سهامداران، DPS گفته می‌گوییم. در واقع مقدار مشخصی از EPS را DPS گویند! فرمول آن بصورت DPS = EPS x DPR محاسبه میشود که DPR نسبت کل سود پرداختی به درآمد خالص شرکت است.
سوال: 1) چرا شرکت‌ها تمام سود را بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند؟ 2) تکلیف مقدار سود باقی مانده چه میشود؟! در ادامه این آموزش این دو پرسش را پاسخ می‌دهیم.
تفاوت DPS و EPS
EPS مخفف عبارت انگلیسی Earnings Per Share به معنی سود هر برگه سهام است. با بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها سطری به اسم “سود یا زیان خالص هر برگه سهام” را مشاهده خواهید کرد. در واقع این مقدار بیانگر همان EPS در انتهای آن دوره مالی است.
تمامی شرکت‌های بورسی در انتهای دوره مالی، موظف به انتشار گزارش صورت‌های مالی 12 ماهه هستند. سپس باید نسبت به “برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه” اقدام کنند. در مجمع گزارش تمامی فعالیت‌های مالی و تولیدی شرکت در یک سال اخیر به سهامداران ارائه خواهد شد. در همان مجمع تصمیم گرفته میشود که چه مقدار از EPS به سهامداران پرداخت شود. بخشی از EPS که بین سهامداران تقسیم میشود همان DPS یا سود نقدی سهام است. مابقی آن به اسم “سود انباشته” در حساب اندوخته شرکت ذخیره میشود.
DPS و افزایش سرمایه از سود انباشته
چرا شرکت‌ها تمام سود خالص (EPS) را بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند؟ پاسخ این پرسش مربوط به دلایل و نحوه افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی است. شرکت‌های بورسی برای اجرای طرح‌های توسعه و سرمایه‌گذاری‌های جدید نیازمند منابع مالی هستند. این نقدینگی موردنیاز از طریق افزایش سرمایه قابل تامین است. دو روش برای جذب این نقدینگی وجود دارد:
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران: بدین صورت که سهامداران با توجه به تعداد سهام خود، مبلغی را به حساب شرکت واریز می‌کنند.
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته: شرکت قُلکِ پول خود را می‌شکند!
در واقع شرکت با عدم تقسیم تمام سود (EPS) بین سهامداران، مقداری از آنرا به عنوان “سود انباشته” دخیره می‌کند. حال در صورت نیاز شرکت به منابع مالی جدید، امکان استفاده از “سود انباشته” وجود دارد.
DPS (سود نقدی سهام) به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
سود نقدی سهام (DPS) به تمام سهامداران شرکت در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، تعلق خواهد گرفت. شرکت‌های بورسی چند روز قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، اطلاعیه‌ای در سایت کدال منتشر می‌کند. این اطلاعیه‌ها هم در صفحه نماد بورسی شرکت در TSETMC و هم سایت Codal درج میشود. در سامانه کدال از قسمت “گروه اطلاعیه‌ها” عبارت “آگهی دعوت به مجامع و تصمیمات” را انتخاب کنید. مطابق شکل زیر آگهی موردنظر را مشاهده می‌کنید. با کلیک روی گزارش مربوطه، تمامی اطلاعات پیرامون مجمع عمومی عادی سالیانه و تاریخ برگزاری آنرا مشاهده خواهید کرد.
عموما 1 یا 2 روز قبل از برگزاری مجمع، وضعیت نماد بورسی شرکت بصورت “ممنوع – متوقف” خواهد شد. برای مثال مطابق شکل زیر نماد “تاپیکو” 2 روز قبل از برگزاری مجمع سالیانه متوقف شده است. البته ناظر بازار چند ساعت قبل از توقف نماد، اطلاعیه مربوطه را در سایت TSETMC درج می‌کند. بنابراین سهامداران تا پایان آن روز معاملاتی می‌توانند نسبت به شرکت یا عدم شرکت در مجمع تصمیم‌گیری کنند.
تذکر: اگر مایل به دریافت سود نقدی شرکت نیستید، نباید در مجمع عمومی عادی سالیانه آن شرکت کنید. بنابراین قبل از بسته شدن نماد بورسی شرکت، بایستی اقدام به فروش سهام خود کنید.
نکته: پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و بازگشایی نماد بورسی، سهامداران می‌توانند اقدام به فروش سهام خود کند. این مساله باعث عدم تخصیص سود نقدی سهام به وی نخواهد شد. در واقع برای دریافت DPS باید در روز برگزاری مجمع سالیانه، سهامدار شرکت باشید.
چگونه از سود نقدی سهام شرکت‌های بورسی اطلاع یابیم؟
تمامی شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع عمومی سالیانه گزارشی در سایت کدال منتشر می‌کنند. این گزارش تحت عنوان “خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه دوره ۱۲ ماهه” منتشر میشود. برای اطلاع از سود نقدی شرکت‌ها، کافی است پس از برگزاری مجمع، این گزارش را مطالعه بفرمایید. مقدار DPS و سایر تصمیمات در این گزارش تشریح شده است.
برای مثال همان نماد تاپیکو را با هم بررسی می‌کنیم. همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید سود هر برگه سهام (EPS) مبلغ 745 ریال است. اما طبق تصمیمات مجمع، مبلغ 630 ریال به عنوان سود نقدی هر برگه سهام (DPS) به سهامداران پرداخت خواهد شد.
مهلت قانونی پرداخت سود نقدی سهام
شرکت‌ها موظف به واریز سود نقدی (DPS) به حساب سهامداران، حداکثر ظرف 8 ماه پس از برگزاری مجمع سالیانه هستند. زمان‌بندی پرداخت سود نقدی نیز قبل یا بعد از برگزاری مجمع عمومی سالیانه بصورت اطلاعیه‌ای در سایت کدال درج میشود.
نکته: همچنین می‌توانید برای اطلاع از زمان و نحوه دریافت سود نقدی (DPS)، با “امور سهام شرکت” تماس بگیرید.
فرآیند پرداخت سود نقدی سهام (DPS) چگونه است؟
مبلغ سود نقدی تعلق گرفته به هر سهامدار با توجه به تعداد سهام او تعیین میشود. برای مثال فرض کنید شما در زمان برگزاری مجمع، مالک 10000 برگه سهم شرکت هستید. در مجمع نیز 50 تومان به عنوان DPS تصویب میشود. بنابراین مبلغ 500 هزار تومان سود نقدی به شما تعلق خواهد گرفت. 3 روش برای دریافت سود نقدی شرکت‌ها وجود دارد که تصمیم‌گیری پیرامون نحوه پرداخت DPS با شرکت است!
1. مراجعه حضوری به بانک اعلام شده از طرف شرکت
در این روش یک بانک خاص از طرف شرکت مشخص میشود. سهامداران می‌توانند با توجه به تاریخ مشخص شده، برای دریافت سود نقدی سهام خود به یکی از شعب بانک مربوط مراجعه کنند. مدارک موردنیاز جهت دریافت سود نقدی، کد بورسی و کارت ملی است.
2. ارسال اطلاعات بانکی به شرکت
در این روش سهامداران بایستی اطلاعات بانکی خود (شماره شبا، کد شعبه و نوع حساب) را برای شرکت مربوطه ارسال کنند. ارسال اطلاعات عموما از طریق فکس انجام میشود اما ارسال ایمیلی و حضوری نیز وجود دارد. برخی شرکت‌ها سود نقدی را به حساب یک بانک خاص واریز می‌کنند و سهامداران موظف به ارائه شماره شبا از بانک مربوطه هستند!
3. پرداخت از طریق سامانه سجام
سهامداران هنگام ثبت نام در سجام، شماره حساب خود را به سازمان بورس اعلام می‌کنند! پس چرا سود نقدی بصورت مستقیم به این شماره حساب واریز نمی‌شود؟! از زمان راه‌اندازی سامانه سجام، این ایراد به سازمان بورس گرفته میشود که چرا شرکت‌ها را موظف به پرداخت سود نقدی از طریق سامانه سجام نمی‌کند. فعلا برخی شرکت‌ها بصورت مستقیم اقدام به واریز DPS از طریق سامانه سجام می‌کنند. در این روش نیاز به هیچ اقدام خاصی از جانب سهامدار نیست.
فرمول تغییر قیمت سهام بعد از تقسیم سود نقدی
پس از برگزاری مجمع عمومی سالیانه و با تصویب سود نقدی (DPS) با اعلام ناظر بازار، نماد بورسی بدون دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. قیمت تئوریک سهام پس از برگزاری مجمع و تصویب DPS به اندازه سود نقدی کاهش خواهد داشت. مثلا فرض کنید قیمت پایانی سهام قبل از بسته شدن جهت برگزاری مجمع سالیانه 1000 تومان باشد. در مجمع نیز 50 تومان به عنوان سود نقدی سهام (DPS) تصویب شود. حال قیمت تئوریک سهام در روز بازگشایی 950 تومان خواهد بود. پس از برگزاری مجمع عمومی سالیانه، سهام با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان بازگشایی میشود. بنابراین بازگشایی با قیمت‌هایی بالاتر یا پایین‌تر از قیمت تئوریک وجود دارد.
برای نماد تاپیکو در مجمع عمومی سالیانه دوره 12 ماهه منتهی به 31/02/1399، 630 ریال به عنوان DPS تصویب شد. مطابق شکل زیر قیمت پایانی سهام قبل از توقف جهت برگزاری مجمع عمومی سالانه 18170 ریال بوده است. بنابراین قیمت تئوریک در روز بازگشایی 17540 ریال خواهد بود. اما قیمت سهام در روز بازگشایی 20640 ریال (17.67 درصد بالاتر از قیمت تئوریک) تعیین شده است.
در مقاله آموزشی زیر به بررسی مکانیزم حراج ناپیوسته در زمان بازگشایی نماد بورسی پس از برگزاری مجمع عمومی سالیانه پرداختیم.
اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.
- بورس چیست به زبان ساده — انواع بازار بورس1
- فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟2
- ثبت نام در بورس — ثبت نام سجام دریافت کد بورسی3
- کد بورسی چیست؟ + مراحل دریافت کد سهامداری4
- طریقه ثبت نام سجام با گوشی (10 گام) + احرازهویت غیرحضوری5
- کارگزاری بورس چیست؟ + وظایف کارگزاری بورس6
- ثبت نام در کارگزاری مفید: ثبت نام رایگان + سجام7
- سبدگردانی چیست؟ + مزایا و معایب سبدگردانی8
- صندوق سرمایه گذاری چیست؟ + انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری9
- عرضه اولیه سهام چیست؟ + نحوه خرید10
- نماد بورسی چیست؟ + لیست کامل نمادهای بورس11
- انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط12
- دلایل توقف نمادهای بورسی + نحوه و زمان بازگشایی13
- دامنه نوسان چیست؟ + دامنه نوسانات بورس و فرابورس14
- حجم مبنا چیست؟ + کاربرد حجم مبنا در بورس چیست؟15
- صف خرید و صف فروش در بورس چیست؟16
- شاخص بورس چیست؟ فرمول + انواع شاخص بورس17
- نسبت P/E در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟18
- مفهوم EPS چیست؟ + کاربرد انواع EPS19
- سود نقدی سهام (DPS) چیست؟ + نحوه دریافت و فرمول DPS20
- افزایش سرمایه چیست؟ + مراحل و انواع افزایش سرمایه21
- حق تقدم سهام چیست؟ + نحوه پرداخت22
- حد ضرر چیست؟ + آموزش نحوه محاسبه حد ضرر23
- خرید و فروش پله ای چیست؟ استراتژی بزرگان بورس24
- نحوه خرید و فروش سهام در کارگزاری مفید | آموزش مفید آنلاین25
- آموزش ایزی تریدر اربیس (نسخه موبایل + کامپیوتر)26
- TSETMC چیست؟ — آموزش کامل سایت TSETMC27
- کدال چیست؟ + کاربرد سایت کدال در بورس28
